Ben Kimim
 
 
 

MOTOR GÖSTERGELERİ
 

Uçağın uçmasını sağlayan motorun, el kitabında belirtilen şekilde ve verimli çalıştığını takip etmek için kokpit ön panelinde gruplandırılmış şekilde yer alan motor göstergelerinden yararlanılır.

1. DEVİR GÖSTERGESİ (TACHOMETER):

Devir göstergesi, motor devrini tur/dakika (Revolutions Per Minute “RPM”) değerinden gösterir. Devir ayarı RPM göstergesinden yararlanılarak yapılır.

Motor devir göstergesi (x100)

Gösterge motor devrini x100/dakika değerinden ve hassas bir şekilde gösterir. En küçük değer 100 tur/dakikadır. Göstergenin alt tarafından bulunan rakamlar motorun çalışma süresini gösterir. Bu süre uçak el kitabında belirtilen değerlere göre motorun periyodik bakım saatinin takibinde kulanılır.

Palleri ayarlanabilen pervanelerde kalkış, küçük açı yüksek devirle yapılır. Seyahat hızında büyük açı, düşük devir kullanılır ve benzin/hava karışımı ayarlanarak (Mixture Control) yakıtta ekonomi sağlanır.

2. MANİFOLD BASINÇ GÖSTERGESİ (MANIFOLD PRESSURE INDICATOR):

Palleri ayarlanabilir pervanelerde, motorun  gücünü ayarlamada farklı kontrollardan yararlanılır. Manifold basınç gaz kolu ile kontrol edilir ve gösterge bu basıncı inch/Hg olarak gösterir. Manifold basınç gaz kolu ileri hareket ettirildiğinde artar, geri hareket ettirildiğinde azalır.

Manifold göstergesi, benzin ve hava  karışımının silindirlere giden mutlak basıncını gösterir. Gaz kolu ileri hareket ettirildiğinde benzin/hava karışımının basıncı artacağından manifold basınç da artar. Gaz kolu geri hareket ettirildiğinde benzin/hava karışımının basıncı azalacağından manifold basınç da azalır.

Sabit irtifa ve RPM’de motorun gücü silindirlere giden benzin/hava karışımının miktarıyla doğru orantılıdır.

Manifold basınç göstergesi aslında bir  barometredir. Motor  durdurulduğunda uçağın bulunduğu yerdeki atmosfer basıncını gösterir. Örnek olarak; deniz seviyesinde ve standart bir günde motor durdurulduğunda göstergede 29.92 inch/Hg değeri okunacaktır.

Standart atmosfer şartlarında manifold basıncı yaklaşık olarak her 1.000 feet yükselmede 1 inch azalır.

Manifold Basınç Ve Yakıt Akışmetre Göstergesi

3. YAKIT AKIŞMETRE (FUEL FLOW INDICATOR) GÖSTERGESİ:

Akışmetre, gaz kolunun konumuyla orantılı olarak motorun bir saatte harcadığı benzini galon olarak gösterir.

Gösterge, karışım ayarının (mixture) doğru olarak yapılmasını ve uçuşun diğer aşamalarında harcanan benzin miktarının gözlenmesini sağlar.

4. EKSOZ ISI GÖSTERGESİ (EXHAUST GAS TEMPERATURE "EGT"):

Eksoz ısı göstergesi (EGT) silindirlerden dışarı çıkan eksoz gazlarının ısısını ölçer. Bazı sistemler sadece bir silindirden çıkan eksoz gazının ölçümünü yapar. Bazı sistemler ise motordaki tüm silindirlerden çıkan eksoz gazlarının ölçümünü yapmaktadır.

Genellikle eksoz ısısının; karışımın (Mixture) zengin olarak ayarlandığında arttığı, tersi durumda azaldığı söylenebilir. Kadrandaki ölçüm değeri değiştiğinde, EGT göstergesinin yardımı ile benzin/hava oranı, hızlı ve doğru olarak ayarlanır.

Cessna 172 uçağı Eksoz ısı  (EGT) ve Yakıt akışmetre göstergesi

İrtifada, hava yoğunluğunun azalmasına paralel olarak benzin/hava karışımın da karışım (Mixture) ayarı ile azaltılacağı daima göz önünde tutulmalıdır.

Cessna 172 uçağı eksoz gazı ısı göstergesinin ölçüm değeri Fahrenhayt derece, yakıt akışmetre göstergesinin ölçüm değeri Galon / Saat'tir.

5. YAĞ BASINCI (OIL PRESS) VE YAĞ ISI (OIL TEMPERATURE) GÖSTERGESİ:

Motor yağı, motorun yağlanmasını ve soğutulmasını sağlar. Yağ basınç göstergesi motorun yağlanması için gerekli olan basıncı inch kareye pound (Pound Square Inch "PSI") değerinden gösterir. Yağ basıncı düşmeye başladığında motorda hasar oluşacağından en yakın meydana inilmelidir.

 Yağ Basınç Ve Yağ Isı Göstergesi

Yağ ısı göstergesi motor yağının ısısını gösterir. Isının herhangi bir nedenle aşırı yükselmesi motorda hasara neden olur. Bu nedenle, her iki gösterge uçuşta sık, sık kontrol edilmelidir.

6. KARBÜRATÖR ISI (CARBURETTOR TEMPERATURE) GÖSTERGESİ:

Çok soğuk havalarda karbüratör içinde oluşan buzlanma, silindirlere giden havayı etkiler ve sonunda motorun durmasına neden olur.

Günümüzde bu problem ikinci bir hava akışının sağlanmasıyla giderilmişse de, sistemin bakımının titizlikle yapılması ve özelliklerinin çok iyi bilinmesi şarttır.

Karbüratör Isı Göstergesi

Gösterge kadranındaki ölçüm değerleri santigrat derecedir.

7. SİLİNDİR ISI (CYLINDER TEMPERATURE) GÖSTERGESİ:

Gösterge silindirlerin ısısını gösterir. Kadrandaki ölçüm değeri Fahrenhayt derecedir.

Silindir Isı Göstergesi

Hazırlayan: Ercan Çetinerler