Kolordu Selkisaray'da bir santral açacak, tümenler kendilerini buraya bağlayacaktır.

Kolordu gözetleme yeri Bakırcık sırtı ile Arpalı arasındaki tepede bulunacaktır."

Kolordu komutanı, birliklerin çoğu birinci hattı ve oldukça karışık ve çok yorgun olduklarını bildiğinden bunların düzenlenmesi ve yeni bölgelerinde tertiplenmeleri için taarruz saatini 14.00 olarak tespit etmişti. Bu saate kadar dahi emredilen düzenin alınamayacağını hesap eden Kolordu Komutanı -Ordu Komutanının telefonla "derhal harekâta başlaması" isteğine rağmen- taarruz saatini 15.00'e çıkardı. Aşağıda görülecektir ki bu saat dahi az gelmiştir. Tümenlerin bütün gayretlerini harcamalarına rağmen, birinci hatta yayılmış birliklerini gerilerde toplayıp diğer bir kesime giderek taarruz düzeni almasına istenilen zaman yetmemiş ancak saat 17.00'de taarruza başlayabilmişlerdir.

Saat 10.30'da Ordu Komutanı 23 ncü Tümeni de 4 ncü Kolordu emrine verdi. Ancak, Kolordu Komutanı bu tümenin durumunu bilmediğinden 3 ncü Kafkas Tümenini 23 ncü Tümen bölgesinden taarruza sevk etmekteydi. 23 ncü Tümenin durumunu öğrenmek üzere bir kurmay subayı, özeti aşağıda yazılı emirle beraber tümeni bulup temas sağlamakla görevlendirdi:

"23 ncü Tümen Elmacık alanı - Arpagediği yüksek noktalarına dayanarak Kızıltaş deresi genel doğrultusunda düşmanın yan ve gerilerine etkili olacak, özellikle Dumlupınar'a giden şose ve araba yoluyla Arpagediği'nden Dumlupınar'a giden yollardan düşmanı faydalandırmayacaktır. Şimdiki durumunuzu bildiriniz. Ben öğleden sonra Bakırcık'la Arpalı arasındaki sırttayım. Cephanenizi Düzağaç'tan ikmal ediniz."

Giden kurmay subay 23 ncü Tümeni bulamadığından emri bildirememiş, bir suretini, o tarafa gidecek olan 3 ncü Kafkas Tümenine bırakarak geri gelmişti.

Kolordu emrine göre tümenlerin taarruz bölgelerine yanaşmaları ve taarruz hazırlıkları:

12 nci Tümen: Kolordu emri saat 12.00'da tümene geldi. Bu emirde istenilen hedefe tümen daha önce varmış ve hücum taburu ile Hamurköy kuzey sırtlarını işgal etmiş ve süvari bölüğü de Çirlek doğrultusuna keşfe gönderilmişti. Saat 15.00'de 35 nci Alay Hamurköy kuzey sırtlarına, hücum taburunun batısına gönderilerek bu sırtlar işgal ettirildi. Karşılarında düşman yoktu. Bir kilometre ileriye ve Çal doğrultusuna emniyet birlikleri sürüldü. 34 ncü ve 36 ncı Alaylarla topçu taburu, sıhhiye ve istihkâm bölükleri, muhabere takımı Hamurköy batısında toplandılar. Hücum taburu kuzeyden gelen 17 nci Tümenle irtibat yapmış bulunuyordu. Tümen saat 17.00'ye kadar bu durumda kaldı.

11 nci Tümen: Tümen Komutanı, Kolordunun 12 nci Tümenin batısından Çal doğrultusuna taarruz emrini öğleyin aldı ve Selkisaray'ın iki kilometre doğusundan Çal doğrultusuna hareket etti. Birliklerini saat 14.00'de Zafertepe gerisine yanaştırdı. 70 nci Alay taarruz mevziine girerken tümen topçusu Zafertepe doğu ve güney-doğusunda mevzilenerek Çal batısı ve Adatepe bölgesindeki Yunan topluluklarına ateş açtı.

5 nci Kafkas Tümeni: Saat 12.20'de kolordudan taarruz emrini alınca tümeni Selkisaray batısına yanaştırdı. Kendisi önden, Selkisaray'ın iki kilometre batısındaki 3 ncü Kafkas Tümeninin gözetleme yerine giderek durumu öğrendi. Çalköy'ün hemen güneyindeki tepecikte bulunan Yunan artçıları 3 ncü Tümenin 8 nci Alayı ile muharebe etmekteydi. Adatepe'de karışık büyük Yunan birlikleri görülüyor ve bir bataryası ateş ediyordu. Tümen komutanı, Selkisaray'ın hemen kuzeyindeki tepe gerisinde toplu duran 9 ncu Alayını kendi emrine aldı. Bu sırada 3 ncü Tümen de birliklerini Çırçırtepe gerisine toplamaya başlamıştı. Tümen komutanı 9 ncu Alayın bir taburunu Örentepe'ye gönderdi. Taarruz saati gelmesine rağmen tümenin büyük kısmı henüz ortada yoktu. Saat 15.50'de 10 ncu Alay yetişti ve hemen Demircitepe'ye yanaştırıldı. 9 ncu Alayı da Örentepe'ye yaklaştırarak Çalköy güney-batısında Berberçam'daki Yunan ileri mevziine taarruz edip attıktan sonra Adatepe bölgesindeki 1128 rakımlı tepe ve batısına uzanan sırtın ele geçirilmesi görevini verdi. Hücum taburundan da, 9 ncu Alayın batısından ilerleyerek 1128 rakımlı tepe ile Küçük Adatepe (Nasuhtepe) arasındaki gediği ele geçirmesini istedi. Demircitepe'ye yanaşan 10 ncu Alayın bir taburunu Cıbırtepe'ye gönderdi, o kesimde bulunan 23 ncü Tümenin 69 ncu Alayının taburunu değiştirdi ve taburu kendi tümenine daha batıya gönderdi. 10 ncu Alayı da Cıbırtepe - Küçük Aslıhanlar kesiminden Nasuhtepe'nin ele geçirilmesi görevini verdi. 13 ncü Alay tümen ihtiyatı olarak Bostanlı harabesine yanaştırdı. Çırçırtepe - Demircitepe - Bostanlı harabesi dolaylarında mevzie girmekte olan tümen topçusundan başka tümen emrine verilen kolordu topçu taburu da (105 mm.lik iki dağ obüs toplu iki batarya) Selkisaray batı sırtlarında mevzileniyordu. Tümen komutanı bir sahra bataryasını 9 ncu Alay, bir dağ bataryasıyla kolordu topçusunun hücum taburu, bir sahra bataryasını da 10 ncu Alay hedeflerini ateş altına almak için görevlendirdi. Topçular, mevzilerine girerek hazırlıklarını tamamlayıp saat 17.00'de ateş tanzimine başladılar.

30 Ağustos 1922 sabahı Arpalı köyüne varan 25 nci Ağır Topçu Alayı saat 17.00'de 5 nci Kafkas Tümeni kesimine gelerek Selkisaray batısı Çırçır tepe ile demiryolu arasında mevzilendi ve ateş tanzimine başladı. Ağır topçu alayının iki toplu 125 mm.lik İngiliz, üç toplu 150 mm.lik Krup, dört toplu 75 mm.lik sahra bataryalarına (dokuz top) 9 ncu Alayın hedefleri; üç toplu 150 mm.lik Skoda ve iki toplu 105 mm.lik dağ obüs bataryalarına (beş top) da 10 ncu Alayın hedefleri verilmişti. Saat 17.30'da topçu ateşlerinin etki ve hızı son hadde çıkmıştı. Adatepe'deki Yunan topçusu tamamen susturuldu. 9 ncu Alayla hücum taburu Zafertepe - Örentepe hattına yanaştı, Çalköy ve güneyindeki Yunan birlikleri Nasuhtepe (Küçük Adatepe) - 1128 rakımlı tepe hattında ve hattın 400 metre ilersindeki Berber - Çam tepesinde savunma düzeni almışlardı.

3 ncü Kafkas Tümeni: Saat 14.00'de mevziler gerisinde toplanan birlikleriyle (7 nci Alay hariç) Çırçırtepe gerisine ve oradan Çekillitepe güneyinden dolaşarak Elmacık alanı doğrultusunda yürüyüşe geçti. Tümen hareketten önce, 23 ncü Tümenin kolorduemrine girdiğini ve bu tümenin kendi batısından taarruz edeceğini kolordu emrinden öğrenmişti. Tümen komutanı saat 16.00'da Küçük Aslıhanlar köyünün güney-batı sırtlarında 23 ncü Tümen Komutanı ile buluşarak taarruz hakkında görüştüler. Öncüde bulunan 8 nci Alayın kolbaşısı saat 17.00'de buraya vardı. 3 ncü Kafkas Tümeninin en sağında (Zafertepe doğusundaki Kızılkaya sırtlarında) bulunan 7 nci Alayının Komutanı saat 13.00'de, 11 nci Alay bölgesinde bulunan Tümen Komutanına durumu anlatırken, kolordunun taarruz emrine göre Çırçırtepe - Çekillitepe - Camiliören doğrultusunda saat 14.00'de tümeni takip etmesi emrini aldıysa da Alay komutanı ancak saat 14.00'de Kızılkaya tepesindeki alayının yanına varmış ve 14.45'de alayı hareket ettirebilmişti. Alay güneyine giderken Zafertepe'ye gitmekte olan 70 nci Alayla çatışma olmuş ve bu alaya yol verdikten sonra Selkisaray'a inmişti. Burada da tekrar 11 nci Tümenin yürüyüş kollarına rastladığından bir süre daha beklemek zorunda kalmış ve ancak saat 19.00'da Bostanlı harabesine varabilmişti. Kılavuzlar Camiören'i bilmediklerinden ortalık karardıktan sonra iki saat kadar yürümüş ve 5 nci Kafkas Tümen karargâhını bulmuş fakat buradan da tümenin yeri öğrenilememişti. Bütün gece birçok dolaşmalardan sonra Alay 31 Ağustos 1922 sabahı saat 06.00'da Ağaçköy'de tümenine katılabildi.

23 ncü Tümen Komutanı 4 ncü Kolordu emrine girdiğini öğleyin 1 nci Kolordu Komutanından öğrenmişse de kolordunun nerede olduğunu bilmediğinden bir türlü irtibat yapamamıştı. Saat 16.00'da yanına gelen 3 ncü Kafkas Tümeni Komutanından 4 ncü Kolordunun taarruz emrini öğrendi. Bu emre göre, bulunduğu kesim 3 ncü Kafkas Tümenine veriliyor ve 23 ncü Tümenden: daha batıdan Kızıltaş deresini kapatması isteniyordu. Bu sırada ise 68 nci Alay Arpagediği'ni işgal etmiş, Keçiler'e inen patikaya hakim olmuş ve burada pek zayıf kalan Yunanlılara karşı bir tabur bırakan alay, gedikte toplanmış bulunuyordu.

İki tümen komutanı durumu ve aldıkları görevleri muhakeme ettiler. 23 ncü Tümenin düşmanla temasta ve mevzilerde bulunması bu tümenin 3 ncü Kafkas Tümenine mevzilerini teslim edip birliklerini toplayarak batıya kayması için çok vakit kaybettireceğinden ve taarruz saati de geçmiş bulunduğundan, yeterli aydınlık süresi de kalmadığından, aralarında anlaşamayan tümen komutanları, 23 ncü Tümenin mevzilerinde kalarak taarruza devam etmesi, 3 ncü Kafkas Tümeninin Ağaçköy kesimine (23 ncü Tümenin batısına) ilerleyerek taarruza katılması kararlaştırıldı ve o şekilde hareket edildi. Bu karar, irtibat olmadığından, zamanında kolorduya bildirilememişti. Eğer kolordu emrine göre hareket edilseydi bugün her iki tümen de muharebeye giremeyeceklerdi. Bunun üzerine, 23 ncü Tümen Komutanı, Arpagediği'nde bulunan 68 nci Alayını (gedikte bulunan tabur hariç. Bu tabur 3 ncü Kafkas Tümeninin Hücum Taburu tarafından gece yarısı değiştirildikten sonra alayına katılmıştır.) Elmacık alanı doğusuna tümen yedeğine getirtti.

23 ncü Tümen Komutanı saat 16.30'da ağızdan verdiği emirlerle taarruzu şöyle düzenledi:

Büyük Aslıhanlar köyünün doğusunda hücum taburu ve batısında 31 nci Alay taarruz çıkış mevziinde bulunuyorlardı. Bu iki birliğin taarruz hedefi Büyük Adatepe idi. Verilen görev; gece dahi olsa sessizce yanaşılarak her taraftan kuşatılacak düşmanın süngü hücumu ile yok edilmesi veya esir edilmesi idi. 69 ncu Alay da Büyük Aslıhanlar'a yanaştırıldı. Bu alay da birinci hatları yakından takip ederek gerekirse tümenden emir almadan ilerdeki birlikleri takviye edecekti. 68 nci Alay, bir taburunu Arpagediği'nde bırakıp iki taburuyla Büyük Aslıhanlar'ın iki kilometre güneyindeki tümen karargâhı yanında ihtiyat olarak kalacaktı. Topçu taburu, 3 ncü Kafkas Tümeninin götüremediği sahra bataryasını da emrine alarak taarruzu destekleyecek ve ateşini Büyük Adatepe'ye toplayacaktı. Bataryalar esasen ateşe devam etmekteydiler. 69 ncu Alay saat 17.00'de Büyük Aslıhanlar'a yanaştı. Sağdaki 5 nci Kafkas Tümeni bu sırada taarruza başladı. 23 ncü Tümen ise saat 17.30'da taarruza başlayacak bir durum alabildi.

2 nci Ordu birlikleri 30 Ağustos 1922 sabahı şu durumda idiler:

2 nci Ordu ve 6 ncı Kolordu Komutanları Beşkarışhöyük'de 17 nci Tümen Dereköy Çiftliği - Emrettepe'de, 16 ncıTümen Murat hanları - Genişler'de, 61 nci Tümen Kurtköy - Altıntaş'da, 3 ncü Kolordu karargâhı ve 1 nci Tümen Döğer'de, Mürettep Süvari Tümeni Pusan'da, 41 nci Tümen ve Porsuk Müfrezesi Seyitgazi cephesinde.

Genelkurmay Başkanı 30 Ağustos 1922 saat 06.00'da Kurtköy'e 5 nci Süvari Kolordusu karargâhına gelerek durumu açıklamış ve 61 nci Tümenin Allıören, 5 ncü Süvari Kolordusunun Murat dağı kuzeyinden batıya ilerleyerek geçitleri kapamalarını emretmişti. Buradan 2 nci Ordu Komutanının ve 6 ncı Kolordu karargâhının bulunduğu Beşkarışhöyük'e gelerek ordu ve kolordu komutanlarına durumu anlatmış ve gerekli direktifi vermişti. Bunun üzerine de, 2 nci Ordu Komutanı, Batı Cephesi emrine göre, 61 nci Tümenin Allıören, 16 ncı Tümenin Çal, 17 nci Tümenin Hamurköy doğrultularına ilerleyip rastlayacakları düşmana taarruz etmelerini emretti. Yalnız Mürettep Süvari Tümeninin, Kütahya üzerinden Yunanlıların Eskişehir Grubu gerilerine gitmeden önce Döğer kuzeyine yönelerek Akoluk'a gelen Yunan kuvvetlerini acele keşif ve Altıntaş üzerine yürümelerini kesin surette önlemesini veya geciktirmesini istedi. 3 ncü Kolordu Karargâhının Altıntaş'a, 1 nci Tümenin Altıntaş ve kuzeyinde toplanmasını, Akoluk doğrultularının keşfedilmesini emretti.

2 nci Ordu birliklerinden 6 ncı Kolordu ile 61 nci Tümen, düşmana 15–20 kilometre gibi üzak mesafede oldukları halde bugün de harekette geç kalmışlardı ve muharebe meydanına ancak öğleden sonra yetişebildiler.

61 nci Tümenin hareket ve muharebesi:

Tümen birlikleri 30 Ağustos 1922 günü saat 09.00'da Kurtöy'de toplandı. Tümen komutanı süvari kolordusunun Akpirim tepelerindeki 14 ncü Süvari Tümenini çektiğini 16 ncı Tümenin saat 10.00'da Genişler'den Çal doğrultusuna hareketle rastlayacağı düşmana taarruz emri aldığını bu tümenden gelen rapordan öğrendi. Tümen Komutanı saat 10.15'de süvari bölüğünü Kurtköy'den hareket ettirdi. Saat 10.30'da 159 ncu Alay öncüde olarak tümeni Allıören doğrultusunda yürüyüşe geçirdi. Kendisi öncü, öncüsü ile gidiyordu. Saat 11.00'de, Yunanlıların Çal'dan Allıören'e doğru gitmekte olduklarını haber aldı. Saat 12.00'de Akpirim tepesinin kuzey-batısındaki tepeye (Kocaardıç) çıktığında Yunan yürüyüş kollarının batıya (Allıören'e) yürüdüklerini gördü. Bunun üzerine, hemen öncü komutanına: yürüyüşü hızlandırarak Eydemir köyünün güneyindeki ormanlık sırtları tutmasını emretti. Süvari bölüğünü, çekilen Yunanlıların önünü kesmek üzere daha batıya gönderdi. Büyük kısmın da yürüyüşünü hızlandırdı. Saat 12.15'de önce (159 ncu Alay) yolun iki tarafından açılarak ilerlemeye başladı,emrindeki dağ bataryası mevzilenerek, saat 14.30'da, Allıören'e yanaşan Yunan yürüyüş kolunu ateş altına aldı. En batıdan ilerleyen süvari bölüğü Allıören kuzeyinden ateşe başladı. Yunanlılar çekilmeyi durdurdular, sağa (kuzeye) çerkederek karşı taarruza geçtiler. Tümen Komutanı, kendisinin bulunduğu yerden bir kilometre ilerdeki Akpirim tepesini Yunanlılara kaptırmamak için, büyük kısım yetişinceye kadar, yanındaki atlıları bir subayla Akpirim tepesine göndererek işgal ettirdi. Büyük kısmın başında yürüyen 190 ncı Alayı, yürüyüşünü hızlandırarak Akpirim tepesine gönderdi ve tekmil tümen topçusunu yol doğusunda mevzilendirerek saat 14.30'da ateş açtırdı.

Tümenin doğusundan Çal doğrultusuna ilerleyecek olan 16 ncı Tümenden henüz birlik görünmüyordu.

Saat 15.00'de Yunanlılar Çamlık (Otlukçutepe) tepelerinden ilerlemeye başladılar. 159 ncu Alay tekmil kuvvetini muharebeye sokmuştu. İki taraf arasında çok şiddetli bir muharebe başladı. Alay, iki bölüğünü batıda Abya vadisine hakim olan sırtlara gönderdi. Cephesi çok genişlemişti. Bu sırada 190 ncu Alay da açılmış olarak Akpirim tepesine yanaşmaktaydı. 159 ncu Alayın ihtiyatı kalmadığından 174 ncü Alaydan bir tabur bu alay emrine Eydemir güney sırtlarına gönderildi. 174 ncü Alay, hücum taburu ile Koca Ardıçtepe kuzeyine yanaştırıldı. Saat 14.30'da ve saat 15.00'de yazılıp tümen komutanına gelen süvari bölüğü raporlarında: Yunanlıların perişan bir durumda ve parça parça çekildiklerini, bunlarla muharebe ettiğini, Allıören köyünde birçok motorlu araç ve gereç bulunduğunu, Allıören köyünün güneyindeki derelerin düşmanla dolu olduğunu ve bir tümen kadar tahmin edildiğini, bir kısmının toplarını bırakarak dağlara doğru (batıya) çekildiklerini, Allıören köyünün bir kilometre doğusundaki Çamlitepe'ye bir düşman bölüğünün çıktığını bildiriyordu. Saat 15.45'de Yunanlıların iki alay kadar bir kuvveti, kuvvetli topçu desteğinde, 159 ncu Alaya taarruza başladı. Saat 16.00'da 159 ncu Alayın 2 nci Taburu fazla ilerde bulunduğundan 300 metre kadar geriye alındı ve iki yanındaki diğer taburlar hizasında mevzilendirildi. Bu sırada Yunanlılar, Akpirim tepesindeki 190 ncı Alaya da taarruza geçtiler. Saat 16.10'da doğudan 16 ncı Tümenin Çalköy'e ilerlediği görüldü. Saat 16.30'da Yunanlıların şiddetli taarruzları karşısında, Bileyik tepesinde mevzide bulunan 190 ncı Alayın 2 nci Taburu Akpirim sırtına çekilme zorunda kaldı. Akpirim tepesindeki gözetleme yerinde bulunan tümen komutanı da piyade ateşleri altında kalmıştı.

16 ncı Tümene gönderilen irtibat subayı, 2 nci Ordunun iki tümenle bu düşmana taarruz etmek istediğini öğrenmişti.

Yunanlılar Çal-Allıören arasında vadi yolundan batıya yürüyüşe devam ediyordu. Taarruz eden 12 nci Yunan Tümeni Bileyik Tepe-Erikli Tepe-1151 rakımlı Tepe-Allıören Köyü kuzey hattını işgal etti ve taarruzunu durdurdu. Karşısında Akpirim tepe-Kaletepe - 1499 rakımlı tepe güneyi-Dana Kalesi güney hattındaki 61 nci Tümenle karşılıklı şiddetli piyade ve topçu ateşleri devam ediyordu.

6 ncı Kolordu:

Kolordu Komutanı 2 nci Ordu Komutanlığının emrini alınca 30 Ağustos 1922sabahı saat 08.00'de 16 ncı Tümeni Çalköy ve 17 nci Tümeni Hamurköy doğrultusuna derhal harekete geçirdi ve rastlayacakları düşmana taarruz etmelerini emretti. Saat 10.00'da bir kurmay yüzbaşıyı tümenlere gönderdi ve kendisi kurmay başkanını da beraberinde olarak Hamurköy'le Çal arasındaki sırtlara çıktı.

Genişler-Muradhanları bölgesinde bulunan 16 ncı Tümen, sabah erkenden süvari bölüğünü Çal doğrultusuna sürmüş ve birlikleri harekete bir hazır durumda bekletiyordu. Saat 09.55'de kolordu emrini alınca saat 10.30'da Çal doğrultusuna yürüyüşe geçti. Piyade ucu saat 13.35'de gelen raporda: Keşif kollarımızın Çal dolaylarına vardığı, Yunan artçılarının da Çalköy'de bulunduğu bildiriliyordu.

Öncüde bulunan tümen komutanı yürüyüş kolunu Akyol tepesi hizalarında durdurdu. Öncüdeki batarya mevzie girerek saat 14.30'da Çal ve batısındaki hedeflere ateş açtı. Bu sırada tümen süvari bölüğü Kızıltepe'de idi. Yapılan gözetlemelerde önemli Yunan birliklerinin Çalköy'ün iki buçuk kilometre batısındaki derelerden karışık bir halde batıya çekildikleri görülmekteydi. Saat 15.30'da yolun batısından 64 ncü Alay, doğusundan 44 ncü Alay açılarak Çal doğrultusuna ilerlemeye başladılar. Yunanlıların iki bataryası yürülüş kolundan açıkta mevzi aldı ve ateş açtı. Tekmil tümen topçusu da Akyol kuzey-doğu yamaçlarında mevzie girerek Yunan topçusuna, birliklerine ve kümeler halindeki ağırlıklarına çok şiddetli ve etkili bir ateş açtı. Topçunun ateşi ve alayların ilerlemeleri üzerine Yunanlılar batıya yürüyüşü durdurdular, bir kısım kuvvetiyle de mevzideki zayıf birliklerini takviyeye başladılar.

16 ncı Tümenin 43 ncü Alayı ile hücum taburu Akyol kuzey-doğusunda yol civarında ihtiyatta, tümen komutanı Kızıltepe'de bulunuyordu. Saat 16.007da Hamurköy doğrultusuna ilerleyen 17 nci Tümenin bir alayının, yürüyüş kolunda kuzey-doğuya çekildiğini gördü.