Ben Kimim

 
 
 

TÜRK HAVA KUVVETLERİ'NDE T-33 SILVER STAR UÇAĞI

 

1. Türk Hava Kuvvetlerinde Jet Çağı:

İkinci Dünya Savası sona erince, seferi durumdaki Türk Hava Kuvvetleri, barış üslerine dönerek, seferberlik gereği savaş süresince olağanüstü teşkil ettiği bazı birlik ve müesseseleri lağvetmiş; diğer taraftan, barış teşkilatında kalacak birlikler de kurulmuş ve kadro bakımından düzenlenmiştir. Bu uygulama sonunda Türk Hava Kuvvetleri. savaşın verdiği tecrübelere ve ondan aldığı taktik ve stratejik derslere göre yeniden organize edildi. İkinci Dünya Savasının sonunda Truman Doktrini ve Marshall Yardımından yararlanarak Türk Hava Kuvvetlerine günün modern silahları, muharebe araç ve gereçleri sağlandı. Daha sonra, 1951 yılında jet uçaklarına intibak için bazı hazırlıklar da yapıldı. Türkiye 1952 yılında NATO teşkilatına girdikten sonra, Türk Hava Kuvvetleri bir plan gereğince pervaneli uçaklarını tasfiye etti. Bu suretle yeni alınan jet uçaklarına intibak devri başladı. Sağlanan modern hava araç ve gereçleriyle Türk Hava kuvvetleri artık zamanın teknolojik gelişmelerine uygun bir yenileme dönemine girmiş bulunuyordu.

Bu safhada NATO faktörüne göre taktik hava kuvveti ve hava ulaştırmasının kuvvet hedefleri de iyice belli olmuştu. Nitekim bu devrede, demode olmuş pervaneli muharebe uçakları kısa denecek bir sürede peyderpey jet uçaklarıyla değiştirildi. Bunun sonucu, ilk olarak tayyare alayları hava üs teşkilatına dönüştürüldü. Miatlarını doldurmuş olan pervaneli bombardıman uçakları kadro dışı bırakıldı. Bundan kısa bir süre sonra tümen, alay, tabur, bölük gibi kuruluşlar da kaldırıldı ve yerine hava grubu, filo gibi modem hava teşkilatı prensibi kabul edildi. İşte bu suretle, jet grupları, jet filoları teşkil edildi. Bu teşkilat değişikliği ile birlikte Türk Hava Kuvvetlerinin bir parçası olan ve yeni teşkil edilmiş bulunan hava üsleri bir hamlede T-33, F-84G, F-84F, RF-84F, F-86 SABRE ve nihayet F-100 gibi o zamanın en modern jet uçaklarıyla donatıldı.

Pervaneli uçak personelinin jetlere intibakını sağlamak için Jet Eğitim Üssü kuruldu ve kısa zamanda jetlere pilot ve bakımcı personel yetiştirildi. Birçok personel de eğitim için Kanada Almanya ve Amerika’ya gönderildi. 1951 yılından itibaren jet uçaklarını da bünyesine alan Türk Hava Kuvvetleri, 1960 yılına kadar bu uçaklara tamamıyla intibak etmiş ve artık hava teknolojisinde varılacak olan yeni aşamalara kendisini eriştirmek ve yenilemek durumuna getirmiş bulunuyordu. İşte bu devrede Kara ve Deniz Kuvvetleri gibi Hava Kuvvetleri de her kademesinde yapılan yenilik ve değişikliklerle adeta bir yeniden oluşma evresine girmişti. 1960 yılından sonra önce milli bütçe imkanları titizlikle dikkate alınarak, Türk Hava Kuvvetleri'nin bu devrede uzay teknolojisi aşamasına giren dünya havacılığına ayak uydurabilmesi için kendisine ayrılan tahsisat haklı olarak arttırıldı. Türk Hava Kuvvetleri sınırlı da olsa artan bütçesiyle zamanın teknolojik gelişmeleri sonucu beliren ihtiyaçlarını belli bir oran içinde karşılamaya çalıştı. Milli bütçenin sağladığı bu imkanlar ile noksanların ikmaline gayret edilirken, diğer taraftan üyesi olduğumuz NATO teşkilatı ile daha sıkı bir koordinasyon yapıldı. Samimi ve iyi niyete dayanan bu iş birliğine dayanılarak Türkiye’nin jeopolitik durumu ve yetişmiş personeli oranında hava gücüne verdiği önemi anlayan ve bu hususta kendi imkanları ile yaptığı atılımları yakından izleyen müttefiklerimiz, bu istekleri makul karşıladı ve Türk Hava Kuvvetleri’nin 1952’den itibaren kullanmış olduğu F-84G jet uçaklarını bu sırada çok üstün performanslara ulaşmış olan yeni jet modelleri ile değiştirmeye karar verdi. Bunun sonucu Türk Hava Kuvvetleri 1960 yılından sonra yeni tip üstün performanslı jet savaş, eğitim ve nakliye uçaklarıyla donatıldı. Takip eden yıllarda Türk Hava Kuvvetleri F-100, F-102. F-104, F-5, F-4 ve nihayet dünya havacılığında büyük bir öneme sahip olan F-16 uçaklarıyla, yüksek nitelikte güdümlü füzelerle donatıldı ve çok büyük bir harp gücüne sahip oldu.

2. Türk Hava Kuvvetleri'nde Silver Star Dönemi:

Jet çağına hazırlık safhasında 16 Ekim 1950 - Mayıs 1951 tarihleri arasında Amerika-Arizona Williams AFB’de jete intibak ve jet öğretmenliği eğitimi gören T-6, T-28, T-33, F-80 ve F-84 tayyareleri ile uçan 8 pilot,

  Hv.Plt.Yzb. Tarık GÖKERİ 1941-23  
  Hv.Plt.Yzb. Necdet HORASAN 1941-33  
  Hv.Plt.Yzb. İbrahim TOZAN 1941-70  
  Hv.Plt.Yzb. Cevat TUNA 1941-82  
  Hv.Plt.Ütğm. Lütfü GÜNDOĞDU 1943-7  
  Hv.Plt.Ütğm. Oğuz BARUT 1943-97  
  Hv.Plt.Ütğm. Ali TEKİN 1943-110  
  Hv.Plt.Ütğm. Tacettin GÖKDENİZ 1943-133  
Türk Hava Kuvvetleri'nin İlk Jet Pilotları

Arka Sıra (soldan sağa): Ütğm. Tacettin GÖKDENİZ, Ütğm. Lütfi GÜNDOĞDU, Yzb. Tarık GÖKERİ, Ütğm. Ali TEKİN,

Ön Sıra (soldan sağa): Yzb. Necdet HORASAN, Yzb. Cevat TUNA, Yzb. Oğuz BARUT, Yzb. İbrahim TOZAN

Haziran 1950’de 193’üncü Filo’ya katıldılar. 9’uncu Üssün o tarihteki uçağı P-47 Thunderbolt ile eğitimlerine devam ettiler. 1951 Ağustos'unda Fransa’nın BORDO limanına ilk 2 T-33’ün geleceği bildirilmiş, alınması için Ütğm. Lütfü GÜNDOĞDU ve Ütğm. Ali TEKİN görevlendirilmiş daha sonra bu görev ertelenmiştir. Gemi daha sonra 27 Aralık 1951’de Yeşilköy-İSTANBUL açıklarına demirlemiştir. Bakım ekibi ile birlikte yola çıkılmış, bugünkü Hava Harp Okulu’nun (Yeşilyurt) önündeki iskeleden o zaman boş olan araziden Yeşilköy’deki meydana kadar çelik hasırlar döşenmiş, Türk Hava Kuvvetlerinin ilk 2 T-33 uçağı (51-4058, 51-4059) böylece meydana alınmış ve kısa zamanda uçuşa hazırlanmıştır. Uçakları Balıkesir’e getiren pilotlardan birisi Ütğm. Lütfü GÜNDOĞDU‘dur. Daha sonra diğer T-33’ler de İtalya’nın Brindisi meydanından alınarak Balıkesir’e getirilmiştir. Bu uçaklar iki kişilik jet eğitim tipi olup daha sonra gelenlerle birlikte pervaneli uçaklarda uçmuş Alet Uçuş sertifikası almış tecrübeli uçucuların intibaklarında görevlendirildiler.

Kanada Hükümeti Tarafından Verilen T-33 Uçaklarının Devir-Teslim Töreni

1’inci Hava Üs - Eskişehir

Türk Hava Kuvvetlerinde jet uçaklarına intibak eden ilk birlik 9’uncu Üssün 193’üncü Filosu idi. T-33 çift kumanda eğitim uçağında jetle uçan pilotlar, jete intibak sonrası tek kişilik F-84G av/bombardıman uçaklarında uçuyorlardı. 193’Üncü Filo’ya tertip edilen 8 F-84G uçakları 29 Mart 1952 tarihinde Balıkesir’e geldi. 30 Nisan ile 20 Mayıs 1952 tarihleri arasında gelen 17 uçak ile Filonun 25 uçağı tamamlandı. Daha sonra sırasıyla 192 ve 191’inci Filolar jete geçişlerini tamamladılar. 9’uncu Üs birlik uçağı P-47 Thunderbolt yerine F-84G Thunderjet uçağı olmuştur. 9’uncu üssün 75 uçağı 8 Ekim 1952 tarihine kadar tamamlanmıştır.

T-33A Silver Star Uçağı
T-33A Silver Star Uçağı
Sağa Kademe Düzeninde Kol Uçuşu Yapan T-33A Silver Star Uçakları
İnişte T-33A Silver Star Uçağı

Jet Eğitim Filo 27 Aralık 1951’den 1953 yılına kadar Balıkesir’de, 1956’ya kadar Diyarbakır’da, 1956-1957 yılları arasında Eskişehir’de 111’inci Jet eğitim Filosu adıyla, 1958’den itibaren müstakil jet eğitim filo komutanlığı adıyla Hava Eğitim K.lığına bağlı olarak görev yapmıştır. Jet Eğitim Filo 4 Temmuz 1964 tarihinde Çiğli’ye intikal etmiş, 1970 yılında 121’inci Jet Eğitim Filo Komutanlığı adını alarak Türk Hava Kuvvetlerine jet pilotu yetiştirmeye devam etmiştir.

121'inci Filo Uçuş Hattı (ARI KOVANI)

3. T-33 Uçağının Görev Yaptığı Filo Komutanlıkları :

Birlik Adı:

Tarih:

T-33 Tipi:

Jet Eğitimi (Balıkesir, Diyarbakır, Eskişehir)

1951-1955

T-33A, T-33 Mk.III
Jet Eğitim Filo Komutanlığı, Eskişehir

1955-1964

T-33A, T-33 Mk.III
Jet Eğitim Filo (121) Komutanlığı, Çiğli

1964-1993

T-33A, T-33 Mk.III
114. Filo Komutanlığı, Eskişehir

1955-1958

RT-33A
124. Filo Komutanlığı, Çiğli

1964-1993

T-33A, T-33 Mk.III
113. Filo Komutanlığı, Eskişehir

1983-1987

RT-33A
184. Filo Komutanlığı, Diyarbakır

1987-1993

RT-33A
1. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Eskişehir

1953-1996

T-33A
3. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Konya

1956-1996

T-33A
4. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Mürted

1956-1997

T-33A
5. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı Merzifon

1956-1996

T-33A
6. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Bandırma

1953-1996

T-33A
7. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Erhaç

1956-1996

T-33A
8. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Diyarbakır

1953-1996

T-33A
9. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Balıkesir

1952-1996

T-33A
4. T-33 Uçağının Teknik Bilgileri:

T-33A

UÇAĞI TİPİ VE ADI T-33A Shooting Star
KULLANMA AMACI Eğitim

Ö

Z

E

L

L

İ

K

L

E

R

İ

YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE
The Lockheed Aircraft ABD
MOTOR ADEDİ VE TİPİ
1 adet Allison J-33A Türbojet
AĞIRLIĞI BOŞ 9.815,5 libre
YÜKLÜ 15.100 libre
BOYUTLARI BOYU 37.9 feet
GENİŞLİĞİ 37.7 feet
YÜKSEKLİĞİ 11.7 feet
LASTİK BOYUTLARI Ana Dikme: 26x6, Burun: 22x7.25-11.5
YAKIT CİNSİ JP-4 (F-40)
DEPO
KAPASİTESİ
DAHİLİ 353 Galon
HARİCİ 467 Galon
YAPIM TARİHİ 1948
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH 1950
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ 1951
HİZMETTEN ÇIKIŞ TARİHİ 1997
MAKSİMUM HIZI 0.8 Mach
HAVADA KALIŞ SÜRESİ
1 saat, 30 dakika
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir)
TAVANI  49.000 feet
SİLAHLARI Yok
TAŞIMA
KAPASİTESİ
PERSONEL 2
YÜK 5.300 libre
 

T-33 Mk.III

UÇAĞI TİPİ VE ADI T-33 Mk.III Silver Star
KULLANMA AMACI Eğitim

Ö

Z

E

L

L

İ

K

L

E

R

İ

YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE
Canadair Ltd. Kanada
MOTOR ADEDİ VE TİPİ
1 adet Rolls Royce "Nene 10" (RB-41)
AĞIRLIĞI BOŞ 9.100 libre
YÜKLÜ 16.800 libre
BOYUTLARI BOYU 37.8 feet
GENİŞLİĞİ
37.7 feet tip tanksız
42.5 feet tip tanklı
YÜKSEKLİĞİ 11.8 feet
LASTİK BOYUTLARI Ana Dikme: 26x6.6, Burun 22x7.25-11.5
YAKIT CİNSİ JP-4 (F-40)
DEPO
KAPASİTESİ
DAHİLİ 352 Galon
HARİCİ 458 Galon
YAPIM TARİHİ 1951
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH 1953
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ 1958
HİZMETTEN ÇIKIŞ TARİHİ 1993
MAKSİMUM HIZI 0.8 Mach
HAVADA KALIŞ SÜRESİ
1 saat, 30 dakika
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir)
TAVANI 42.500 feet
SİLAHLARI
2xM-3 makineli tüfek,
100 ile 1.000 libre genel maksat bombası
TAŞIMA
KAPASİTESİ
PERSONEL 2
YÜK 7.700 libre
 

RT-33A

UÇAĞI TİPİ VE ADI RT-33A Shooting Star
KULLANMA AMACI Fotoğraf keşif

Ö

Z

E

L

L

İ

K

L

E

R

İ

YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE
The Lockheed Aircraft Ltd.  ABD
MOTOR ADEDİ VE TİPİ
1 adet Allison J-33A 35 Türbojet
AĞIRLIĞI BOŞ 9.815,5 libre
YÜKLÜ 15.100 libre
BOYUTLARI BOYU 37.9 feet
GENİŞLİĞİ 37.7 feet
YÜKSEKLİĞİ 11.7 feet
LASTİK BOYUTLARI Ana Dikme: 26x6, Burun: 22x7.25-11.5
YAKIT CİNSİ JP-4 (F-40)
DEPO
KAPASİTESİ
DAHİLİ 353 Galon
HARİCİ 467 Galon
YAPIM TARİHİ 1950
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH 1951
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ 1951
HİZMETTEN ÇIKIŞ TARİHİ 1997
MAKSİMUM HIZI 0.8 Mach
HAVADA KALIŞ SÜRESİ
1 saat, 30 dakika
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir)
TAVANI 49.000 fet
SİLAHLARI Yok
TAŞIMA
KAPASİTESİ
PERSONEL 1
YÜK 5.300 libre
5. T-33 Uçağına Veda Töreni:

T-33 İle Son Uçuşu Yapan Pilotlar :

Uçak Seri No.:

Uçak Tipi:

Rütbesi:

Adı Soyadı: Sicil No.:

Kalkış Ve İniş Meydanı

51-6772 T-33A Hv.Plt.Tuğg. Yılmaz OĞUZ 1967-15

Mürted - Eskişehir

    Hv.Plt.Kur.Yb. Cengiz ERGİN 1976-?  
           

51-4228

T-33A

Hv.Plt.Ütğm. Adnan OKUTAN 1987-118

Mürted-Eskişehir

    Hv.Plt.Yzb. Ümit ŞENYÜZ 1985-181  

T-33 Uçağını Son Uçuşa Hazırlayan Makinistler:

Rütbesi: Adı Soyadı: Sicil No.:
Hv.Uçk.Bkm.Bçvş. Kadri YORULMAZ 1981-114
     
Hv.Uçk.Bkm.Bçvş. Ramazan İRFAN 1975-219

Tören 1’inci Ana Jet Üs K.lığında yapıldı. Sivil ve Askeri konukların dışında basın da davetlileri arasında idi.

51-6772 Numaralı T-33A Uçağı Önünde Son Uçuş Öncesi
51-6772 Numaralı T-33A Uçağına Son Veda

Türk Hava Kuvvetleri'ne 27 Aralık 1951 tarihinde katılan T-33 uçakları, son uçuşunu yaptığı 20 Ocak 1997 tarihine kadar 46 yıl envanterde kalmıştır.

5. Envantere Giren T-33 Uçaklarının Seri Numaraları İle Hizmete Giriş Ve Hizmetten Çıkış Tarihleri:

Konu ile ilgili sayfaya ulaşmak için EnvanterT-33.htm'yi tıklayın.

 

Kaynak: Kaynaklar Sayfası Yurtiçi Sıra No: 29